رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی: شواهدی از ضعف سودآوری و ضعف نقدینگی محمد حسنی نفیسه عظیمزاده

فصلنامه پژوهشهای نوین در حسابداری و حسابرسی دااگشنه خا ت م دوره 1 شماره 1 بهار 1396 صفحه 168-139 رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی: شواهدی از ضعف سودآوری و ضعف نقدینگی 1 محمد حسنی 2 نفیسه عظیمزاده چکيده تمرکز این پژوهش ارزیابی رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی در شرایط ضعف سودآوری و ضعف نقدینگی است. مدیریت سود براساس مدل تعدیل شده اقالم تعهدی ارائه شده توسط دیچو و همکاران )5991( اندازهگیری شد. بزرگی مؤسسه حسابرسی بهعنوان نماینده کیفیت حسابرسی منظور شد. ضعف سودآوری و ضعف نقدینگی بهعنوان الگوهای وقوع بحران مالی درون شرکت مورد توجه قرار گرفتند. فرضیههای پژوهش با استفاده از مدل رگرسیون چند متغیره و روش دادههای ترکیبی آزمون شدند. جامعه آماری غربال شده پژوهش طبق الگوی حذفی سیستماتیک شامل تعداد 752 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی سالهای 5811 تا 5898 است. طبق شواهد پژوهش بین مدیریت سود تعهدی و کیفیت حسابرسی رابطه معنیدار و منفی برقرار است. در عین حال رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود تعهدی در شرایط ضعف سودآوری و ضعف نقدینگی همچنان معنیدار و منفی است. این یافتهها نشان میدهد که شرکتهای درگیر بحران مالی مدیریت سود کمتری داشتهاند که توسط مؤسسات حسابرسی بزرگ حسابرسی شدهاند. طبق شواهد پژوهش اندازه نسبت سودآوری عملیاتی و نسبت بدهی اثر معنیدار و مثبتی بر مدیریت سود تعهدی دارند اما نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و نسبت جریان نقد عملیاتی اثر معنیدار و منفی بر مدیریت سود تعهدی دارند. واژههای کليدی: کیفیت حسابرسی مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی ضعف سودآوری ضعف نقدینگی. JEL: M41, M42, G33 5 2 استادیار مدیر گروه حسابداری حسابرسی و مدیریت مالی دانشگاه آزاد اسالمی واحد تهران شمال تهران ایران. )نویسنده مسئول( m_hassani@iau-tnb.ac.ir کارشناس ارشد حسابداری دانشگاه آزاد اسالمی واحد تهران شمال تهران ایران. nafise.azimzade@yahoo.com تاریخ پذیرش: 0129/11/01 تاریخ دریافت: 0129/10/92

پژوهشهای نوین در حسابداری و حسابرسی دوره اول شماره یک 541 مقدمه گزارشهای مالی ستانده سیستم حسابداری محسوب میشوند که از اهداف عمده آنها فراهم آوردن اطالعات الزم برای ارزیابی عملکرد شرکت است. سود گزارش شده از اقالم صورتهای مالی است که برای این منظور مورد توجه قرار میگیرد. نکته حائز اهمیت توجه به این است که سود متشکل از اقالم نقدی و تعهدی است و اقالم تعهدی سود تا حدود زیادی در کنترل مدیران هستند و آنها میتوانند برای بهتر جلوه دادن عملکرد شرکت و افزایش قابلیت پیشبینی سودهای آینده از طریق اقالم تعهدی سود را مدیریت کند. مدیریت سود مداخله هدفمند مدیر در فرآیند گزارشگری مالی برون سازمانی بهمنظور آن است که برخی منافع شخصی را عاید خود نماید اعمال آن منجر به تضعیف سودمندی استاندارد در تصمیمگیری شود و انجام آن مطابق با اهداف استاندارد نباشد. مدیریت سود زمانی رخ میدهد که مدیران از قضاوتهای شخصی در گزارشگری مالی استفاده کنند و ساختار معامالت را برای تغییر گزارشگری مالی دستکاری نمایند. این هدف یا به قصد گمراه نمودن برخی از صاحبان سود درخصوص عملکرد اقتصادی شرکت یا تأثیر بر نتایج قراردادهایی صورت میگیرد که انعقاد آنها منوط به دستیابی به سود شخصی میباشد )هیلی و واهلن 5999(. براساس مبانی نظری مدیران از طریق اقالم تعهدی اقدام به مدیریت سود میکنند. اقالم تعهدی به تفاوت سود حسابداری براساس سیستم تعهدی و بر مبنای حسابداری نقدی گفته میشود. در فرآیند گزارشگری مالی شرکت مدیران میتوانند با دستکاری اقالم تعهدی اختیاری مدیریت سود را اعمال نمایند. آن گروه از اقالم تعهدی اختیاری محسوب میشوند که مدیران میتوانند آنها را در کوتاهمدت کنترل کند. مدیران تالش میکنند با انتخاب روشهای مجاز حسابداری نتایجی قابل پیشبینی و ثابت خلق کنند زیرا اغلب سرمایهگذاران و مدیران اعتقاد دارند شرکتهایی که روند سودآوری مناسبی دارند و سود آنها دچار تغییرات عمده نمیشود نسبت به شرکتهای مشابه ارزش بیشتر و قابلیت پیشبینی و مقایسه بیشتری دارند. توافق عمومی این است که اقالم تعهدی نشاندهنده تصمیمهای مدیریت درباره عملکرد مالی شرکت است )مایانگساری 7112(. بهطور کلی دستکاری حسابها را میتوان بهصورت اختیار مدیران در انتخاب روشهای حسابداری یا طراحی معامالت بهمنظور انتقال ثروت میان شرکت و ذینفعان تعریف نمود. شرکتها با سه گروه استفادهکنندگان اطالعات یعنی جامعه تأمینکنندگان وجوه و مدیران رابطه دارند. در مورد جامعه و تأمینکنندگان وجوه دستکاری سود با هدف به حداقل رساندن هزینههای سیاسی و هزینه سرمایه صورت میگیرد و شرکت از انتقال ثروت منتفع میگردد اما مدیران برای منافع خود و حداکثر کردن پاداش سود را دستکاری مینمایند )استولوی و برتون 7114(. طبق نظریه نمایندگی

545 رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی:... انگیزه مدیریت در دستکاری سود برای نیل به اهداف خویش صورت میگیرد که نه تنها با اهداف صاحبان سهام همسو نمیباشد بلکه در اکثر موارد با آن اهداف متضاد است. اگر قراردادهای شرکت با گروههای مختلف بر اساس ارقام حسابداری تنظیم شود آنگاه بهعلت وجود تضاد منافع میان مدیران و آن گروهها مدیران شرکتها سعی خواهند کرد با انجام رفتارهای جانبدارانه آن ارقام را به نفع خود دستکاری نمایند )واتز 7118(. بحث کیفیت سود از جنبههای با اهمیت ارزیابی سالمت مالی شرکتها است که توسط سرمایهگذاران اعتباردهندگان و سایر استفادهکنندگان صورتهای مالی مورد توجه قرار گرفته است. در سالهای اخیر و بهخصوص در نتیجه رسواییهای مالی توجه روزافزونی به موضوع کیفیت سود شده است )هرمانز 7112(. رقابت روز افزون شرکتها دستیابی به سود را محدود و احتمال ورشکستگی را افزایش داده است. بدینترتیب تصمیمگیری مالی نسبت به گذشته راهبردیتر شده است. مسلما در سالهایی که وضعیت مالی شرکت نامطلوب بوده و نشانههایی از حرکت بهسمت بحران مالی برای مدیر پدیدار میشود انگیزه مدیریت سود افزایش مییابد و به این دلیل سود گزارش شده با ابهام مواجه میگردد. پیشبینی میشود شرکتها در مواجهه با بحران مالی از مدیریت سود برای پنهان کردن عملکرد ضعیف شرکت استفاده نمایند. هدف این فرآیند به دیدگاه مدیر نسبت به دوره کوتاهمدت و موقتی بحران مربوط میشود. خوشبینی مدیر سبب میشود باور مدیر بر بهبود عملکرد شرکت در دورههای بعد باشد بر این اساس از طریق اقالم تعهدی اقدام به دستکاری سود مینماید )گراهام و همکاران 7111(. هنگام نزدیک شدن بحران مالی انتظار میرود مدیریت روشهای محافظهکارانه را بهمنظور به تأخیر انداختن بحران مالی رها کند )اهلسون 5911(. شواهد نشان میدهد شرکتهای دارای بحران مالی و درماندگی مالی شاخصهای سالمت مالی و تجاری پایینتری دارند )الجیلی و زگال 7151(. طبق تحقیقات انجام شده دستکاری اقالم تعهدی و فعالیتهای واقعی در شرکتهایی بیشتر رخ داده است که ورشکستگی و درماندگی مالی آنها را تهدید کرده است )گارسیا الرا گارسیا اوسما و نئوپیتو 7119(. بحران مالی دارای اثراتی بر دنیای کسب و کار است. در این شرایط مشکالت سودآوری نقدینگی و اعتباری شدت مییابد و تهدید ورشکستگی بیشتر میشود. مدیران شرکتها در شرایط بحران مالی مایل به انتقال اطالعات و اخبار خوب با بازار سرمایه هستند تا به این وسیله از کاهش ارزش شرکت جلوگیری نمایند همچنین مدیران شرکتها مایل هستند تا با انتشار اخبار خوب مانند شناسایی سودهای تحقق نیافته سود شرکت را مطلوب نشان دهند )بیدل ماری و سانگ 7151 ویچیتساراونگ و انگ 7151(. در چنین شرایطی نگرانی رو به رشدی درخصوص کیفیت اطالعات ارائه شده در گزارشهای

پژوهشهای نوین در حسابداری و حسابرسی دوره اول شماره یک 547 مالی توسط مدیران خصوصا شرکتهای دارای بحران مالی وجود دارد چرا که انگیزه آنها برای مدیریت سود بهطور بالقوهای افزایش مییابد. زمانی که شرایط بحران مالی در شرکتها حاکم است نگرانی بیشتری درخصوص گزارشهای حسابرسی احساس میشود )جنین و پایوت 7111(. حسابرسیهای انجام شده توسط حسابرسان مستقل سبب اعتباربخشی به اطالعات شرکتها شده و همچنین وظیفه و نقش شرکتها و مدیران آنها را در راستای تهیه و ارائه اطالعات مالی متذکر میشود. حسابرسی گزارشهای مالی شرکت باعث ایجاد اطمینان منطقی برای ذینفعان آن شرکت میشود که از این اطالعات استفاده میکنند. )سیکا 7111(. حسابرسی با کیفیت موجب دفاع از سرمایهگذار و افزایش ارزش شرکت میشود. حسابرسان میخواهند نظارت مدیران را ارزیابی کنند و بررسی نمایند آنها چقدر محافظ منافع سهامداران هستند. کنترلهای حسابرسی که مستقل و مطابق با ضوابط اخالقی هستند احتمال قصور و سهلانگاری در حسابرسی را کاهش میدهند و نیز اعتبار حسابرسان را باال خواهند برد. ارزش حسابرسی با کیفیت این است که حسابرسان مستقل محدودیتهایی را بر سر راه انجام رفتارهای فرصتطلبانه مدیران و آزادی عمل در فرآیند گزارشگری مالی ایجاد کرده و باعث کاهش ریسک اطالعاتی میشود )چن چن لوبو و وانگ 7155(. حسابرسی عدم تقارن اطالعاتی بین مدیران و گروههای ذینفع شرکت را از طریق اجازه کنترل صحت صورتهای مالی با استفادهکنندگان بیرونی اطالعات کاهش میدهد )بکر دیفوند جیامبالوو و سابرامانیام 5991(. مطالعات نشان میدهد اقدامات مالی متقلبانه توسط شرکتها به بحران مالی مرتبط است. در این شرایط فشار روی حسابرسان بهخاطر این باور افزایش یافته است که چراغ سبز از حسابرس بدینمعنی است که روشهای حسابداری شرکت مورد پذیرش است )فرگوسن 7111(. بحرانهای مالی اخیر برخی سؤاالت جدید را در ارتباط با طرحها و روشهای حسابرسی مطرح کرده است. ادعای مطرح شده این است که حسابرسی مستقل باورپذیری را نسبت به گزارشهای مالی افزایش میدهد. چنین ادعایی میتواند ناشی از این دیدگاه باشد که حسابرسان دارای دانش حسابداری هستند و براساس آن قادر به افشای اطالعات ممتاز میباشند. مشکل چنین فرضیهای این است که بحران مالی موجود نشان میدهد که شرکتهایی که گرفتار بحران موجود نشدند حتی پس از دریافت اظهارنظر مقبول نسبت به گزارشهای مالی خود قانع نشدند. علت این است که نتایج گزارشهای حسابرسی در معرض سیاستهای سازمانی و نظارتی قرار گرفتهاند. از موارد مورد اعتراض حسابرسان این بود که بحرانهای مالی بهطور ناگهانی رشد کردهاند و آنها آمادگی الزم را برای قضاوت در مورد مشکالت مالی نداشتند ولی ایرادی که به چنین اعتراضی وارد است نقش مهم نظامهای سرمایهداری در بحرانهای مالی بود. بررسیها نشان دادهاند مؤسسات حسابرسی

548 رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی:... ارائهدهنده خدمات غیرحسابرسی بهصورت اجتنابناپذیر سؤاالت زیادی درباره استقالل حسابرسان ایجاد کردهاند. بهنظر میرسد میان نقش قانونی و عرفی حسابرسان و سایر خدمات مغایرتها و تداخلهایی وجود دارد )سیکا 7111(. تضاد منافع و پیچیدگی فعالیتهای اقتصادی تقاضا برای حسابرسی در گزارشگری مالی را الزامی میسازد. این الزام در هر حال منجر به بهبود کیفیت اطالعات گزارش شده میگردد. ارزش افزوده حسابرسی دو ب عد: ب عد کنترلی و ب عد اعتباربخشی دارد. از دیدگاه اعتباربخشی حسابرسی بر اعتبار اطالعات میافزاید و باعث بهبود کیفیت اطالعات میشود. در نتیجه استفادهکنندگان اطالعات مالی میتوانند با ضریب اطمینان بیشتری از اطالعات استفاده کنند. طبق نتایج پژوهشها مؤسسات حسابرسی بزرگ تأمینکننده خدمات اطمینانبخشی بهتری هستند )فرانسیس 7114 واتکینز هیلیسون و مورکرافت 7114(. این موضوع تأییدی بر این نظریه است که حسابرسان برای پرهیز از آسیب دیدن شهرت و اعتبار خود نظارت بیشتری بر فرآیند گزارشگری مالی شرکتها دارند )دیآنجلو 5915( و در قبال زیان سهامداران در دعاوی حقوقی مسئول هستند )دای 5998(. مطالعات نشان دادهاند حسابرسان بزرگ انگیزه قویتری برای کشف اشتباهات با اهمیت حسابداری داشته و در برابر فشار صاحبکاران برای چشمپوشی از تعمیم اصالح اشتباهات مقاومت نشان میدهند )فان و ونگ 7111 چوی و ونگ 7112(. هدف حسابرسان حفاظت از منافع سهامداران در مقابل تحریفات و اشتباهات با اهمیت موجود در صورتهای مالی است. کیفیت حسابرسی تعیینکننده عملکرد حسابرسی است و تابع عوامل متعددی از قبیل تواناییهای حسابرس )دانش تجربه قدرت تطبیق و کارایی فنی( و اجرای حرفهای )استقالل عینیت مراقبت حرفهای تضاد منافع و قضاوت( است. در این میان انگیزههای مدیران برای اعمال منافع شخصی در کیفیت سود مانع از رسیدن حسابرسان به اهداف خود میشوند. در مقابل حسابرسان میتوانند با افزایش کیفیت حسابرسی مدیریت سود صورت گرفته توسط مدیران را کشف کرده و مدیران را در اعمال مدیریت سود در تنگنا قرار دهند. با افزایش کیفیت حسابرسی حسابرسان انتخابهای غیرمعقول مدیریت از میان روشهای حسابداری را محدود کرده و مانع از ارائه نادرست وضعیت مالی شرکت میشوند. اما زمانی که کیفیت حسابرسی پایین باشد حسابرس نه تنها محدودیتی برای مدیر ایجاد نمیکند بلکه ممکن است به وی برای استفاده از راههای گریز موجود در استانداردهای حسابداری مشاوره داده و مدیر را در ارائه نادرست وضعیت مالی یاری کند. جدایی مالکیت از مدیریت رسوایی شرکتهای بزرگ بحران مالی و آشفتگی بازارهای سرمایه اعتماد سرمایهگذاران را سلب و نگرانی آنها را برای حضور در بازارهای سرمایه افزایش داده است.

پژوهشهای نوین در حسابداری و حسابرسی دوره اول شماره یک 544 آگاهی از قابل اعتماد بودن اطالعات مالی به دالیلی از جمله تضاد منافع و پیچیدگی رویدادهای اقتصادی از اهمیت برخوردار است. از طرف دیگر وقوع تقلبهای ناشی از بحرانهای مالی در شرکتها موجب شد مسأله استفاده از خدمات حسابرسان مستقل و نظارت دقیق و توجه به کیفیت حسابرسی مورد توجه جدی قرار گیرد. اقالم تعهدی سود از یکسو به مدیران اجازه میدهند تا سود را طوری محاسبه کنند که گویای ارزش واقعی شرکت باشد و از سوی دیگر این اقالم به مدیران اختیار میدهند تا از انعطافپذیری روشها و اصول پذیرفته شده حسابداری سوءاستفاده کرده و محتوای اطالعاتی سود را مخدوش کنند. حسابرسان با رسیدگیهای دقیق و با کیفیت خود میتوانند اقالم تعهدی مورد استفاده مدیران را کاهش و مدیریت سود را محدود کنند. در این پژوهش تالش شده است به این سؤال پاسخ داده شود که آیا ضعف در حوزه مالی بهویژه وقوع زیان و سرمایه در گردش خالص منفی بر رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی اختیاری شرکتها تأثیری دارد یا خیر پيشينه پژوهش دیچو اسلوان و سوئینی )5992( دریافتند بین اندازه حسابرس و نوع گزارش حسابرسی شرکتهایی که مدیریت سود داشته و آنهایی که نداشتهاند تفاوت و ارتباط با اهمیتی وجود ندارد. بکر دیفوند جیامبالوو و سابرامانیام )5991( و فرانسیس مایدو و اسپارکس )5999( دریافتند در مواردی غیر از عرضه اولیه سهام باال بودن کیفیت حسابرسی با کاهش در مدیریت سود همراه است. اسمیت کستل و رابینسون )7115( دریافتند شرکتهای بحرانزده مالی غیرورشکسته روش حسابداری خود را بهمنظور افزایش درآمد و سود تغییر دادهاند. همچنین شرکتهای ورشکسته اقالم تعهدی را برای متورم ساختن سود در سال قبل از ورشکستگی تغییر ندادهاند. ژئو و ایلدر )7117( دریافتند شرکتهای حسابرسی شده توسط مؤسسات حسابرسی بزرگ دارای مدیریت سود کمتری هستند. روسنر )7118( نشان دادند شرکتهای ورشکسته در سال قبل از ورشکستگی که تداوم فعالیت آنها با تردید مواجه شده است سود را بهسمت باال دستکاری کردهاند. فاروزانا و راشیده )7112( نشان دادند اندازه مؤسسه حسابرسی میزان اقالم تعهدی اختیاری را کاهش نمیدهد. مینگ )7112( دریافت بهرهگیری از خدمات مؤسسات حسابرسی بزرگ بهطور قابل مالحظهای منجر به کاهش مدیریت سود میگردد. همچنین جایگزینی مؤسسات حسابرسی کوچکتر نسبت به دورههای قبل نشانهای از کیفیت سود پایین است. چاریتو المبرتیدس و تریجئورجیس )7112( نشان دادند مؤسسات ورشکسته یک سال قبل از ورشکستگی اقدام به مدیریت سود کردهاند. همچنین مدیریت سودهای محافظهکارانه با اظهارنظر حسابرسان واجد شرایط در سالهای

541 رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی:... قبل از ورشکستگی مطابقت دارد. چیا الپسلی و لی )7112( نشان دادند مؤسسات حسابرسی بزرگ در دورههای بحران مالی از طریق حسابرسی با کیفیت منجر به کاهش مدیریت سود میشوند. تندلو و وانسترایلن )7111( دریافتند کیفیت باالی حسابرسی در شرکتهای دارای قوانین مالیاتی مشابه منجر به کاهش مدیریت سود میشود. کمالی و فردیناند )7111( دریافتند شرکتهای حسابرسی شده توسط مؤسسات حسابرسی بزرگ اقالم تعهدی کمتری نسبت به بقیه شرکتها نشان میدهند. ازیبی و راجی )7111( دریافتند استفاده از خدمات مؤسسات حسابرسی بزرگ تأثیری بر کاهش اقالم تعهدی ندارد. فرانسیس و وانگ )7111( دریافتند حسابرسان بزرگ در صورت وجود حمایتهای جدی از حقوق سهامداران کیفیت سودهای باالتری را ایجاد مینمایند. توپساموت و جیکنکیت )7119( نشان دادند وجود کمیته حسابرسی تعداد جلسات آن و اندازه حسابرس بر مدیریت سود مؤثر نیست. گارسیا الرا گارسیا اوسما و نئوپیتو )7119( دریافتند شرکتهای ورشکسته چهار سال قبل از ورشکستگی سودهای خود را بهشکل افزایشی مدیریت میکنند. الی )7119( دریافت در شرکتهای دارای فرصته یا سرمایهگذاری باال زمانی که حسابرسی آنها توسط مؤسسات حسابرسی بزرگ انجام میشود اقالم تعهدی اختیاری کاهش مییابد. بواتنگ )7155( دریافتند ارزشهای اخالقی و موقعیتهای فردی افراد تصمیمگیریهای مدیران برای مدیریت سود در زمان مواجه شدن با بحرانهای مالی را تحت تأثیر قرار میدهد. چاریتو المبرتیدس و تریجئورجیس )7155( نشان دادند ارتباط بین کیفیت سود و سالمت مالی یکنواخت نیست. شرکتهای درمانده دارای سطح کمتری از بهموقع بودن سود در گزارش اخبار بد و سطح بیشتری از خبرهای خوب هستند و مدیران این شرکتها سود را برای اهداف خود بیشتر از شرکتهای سالم مدیریت میکنند. همچنین چشمانداز رشد تأثیر مهمی بر توانایی شرکت در مدیریت سود دارد. حبیب بوئیان و ایسالم )7158( نشان دادند مدیران شرکتهای درمانده بیشتر از مدیران شرکتهای سالم درگیر فعالیتهای مدیریت سود افزاینده سود خالص میشوند. همچنین بحران مالی بر ارتباط بین درماندگی مالی و مدیریت سود تأثیر معنیداری دارد. آردیانا )7154( نشان داد شرکتهایی که تمایل کمتری به هموارسازی سود دارند از مؤسسات حسابرسی بزرگ برای انجام فرآیند حسابرسی شرکت خود استفاده میکنند. هوکه احمد و تونی )7151( نشان دادند شرکتهایی از کیفیت سود باالتری برخوردارند که از حسابرسان با کیفیت باالتری استفاده کردهاند. شواهد نشان داد وجود مؤسسات حسابرسی بزرگ با کیفیت منجر به کاهش هموارسازی سود میشود. دیمیتریس کرایکو و یاتریدیس )7151( دریافتند شرکتهای درمانده مالی حسابرسی شده توسط حسابرسان بزرگ اقالم تعهدی اختیاری کمتری دارند.

پژوهشهای نوین در حسابداری و حسابرسی دوره اول شماره یک 542 ابراهیمی و سیدی )5812( دریافتند بین اندازه حسابرس و اقالم تعهدی اختیاری ارتباط منفی معنیداری وجود دارد. خدایار یگانه )5811( نشان داد بین هموارسازی سود و مرحله نهفتگی ورشکستگی شرکتها ارتباط معنیداری وجود ندارد اما بین هموارسازی سود با مرحله کسری وجه نقد و عدم قدرت پرداخت دیون مالی و تجاری و همچنین مرحله عدم قدرت پرداخت دیون کامل ارتباط معنیداری وجود دارد. جبارزاده کنگرلوئی خدایاریگانه و سلطان احمدی )5811( دریافتند مدیران در مراحل مختلف درماندگی مالی برای بهتر نشان دادن وضعیت مالی و حفظ شرکت در بازار سرمایه دست به هموارسازی سود میزنند. حساسیگانه بولو و فرخی نژاد )5819( نشان دادند بین اقالم تعهدی اختیاری در شرکتهای حسابرسی شده بهوسیله سازمان حسابرسی تفاوت معنیداری با اقالم تعهدی اختیاری در صورتهای مالی حسابرسی شده بهوسیله سایر مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمى ایران وجود ندارد. نمازی بایزیدی و جبارزاده )5891( نشان دادند رابطه بین اندازه حسابرس و دوره تصدی حسابرس با مدیریت سود از لحاظ آماری معنیدار نیست. بزرگاصل و شایستهمند )5891( نشان دادند با افزایش دوره تصدی حسابرس احتمال مدیریت سود بیشتر گردیده و جهت مدیریت سود وابسته به انگیزههای خاص مدیریت میباشد. حیدرپور و توحیدلو )5895( دریافتند بین نوع مؤسسه حسابرسی و اقالم تعهدی غیرعادی ارتباط وجود ندارد اقالم تعهدی غیرعادی در صورتهای مالی شرکتهای حسابرسی شده بهوسیله مؤسسات حسابرسی بزرگ تفاوت معنیداری با اقالم تعهدی غیرعادی در صورتهای مالی حسابرسی شده بهوسیله مؤسسات حسابرسی غیربزرگ نداشت. دستگیر حسینزاده خدادادی و واعظ )5895( دریافتند شرکتهای درمانده مالی سودهای خود را سه سال قبل از ورشکستگی بهشکل افزایشی مدیریت میکنند. پورزمانی و پویانراد )5895( نشان دادند ارتباط معنیداری بین وضعیت مالی شرکتها و هموارسازی واقعی سود وجود داشته و شرکتهای توانمند مالی نسبت به شرکتهای ناتوان مالی هموارسازتر میباشند. اما تفاوت معنیداری بین هموارسازی ساختگی سود در دو گروه از شرکتهای ناتوان مالی و توانمند مالی مشاهده نشد. مجتهدزاده و بابایی) 5895 ( نشان دادند رابطهای منفی و معنیدار بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود وجود دارد. حسنی و نجد )5897( نشان دادند رابطه معنیدار منفی بین هزینههای نمایندگی و مدیریت سود برقرار است. در نتیجه مدیران سودها را در جهت منافع شخصی مدیریت نکرده و مدیریت سود در این شرکتها از نوع کارآ میباشد. نونهالنهر علینژاد ساروکالئی و خضری )5897( نشان دادند اندازه حسابرس تأثیر چندانی بر مدیریت سود شرکتهای تازه پذیرفته شده در بورس ندارد. ولیپور طالبنیا و جوانمرد )5897( نشان دادند شرکتهای دارای بحران مالی چهار سال قبل از شمول ماده 545 نسبت به سایر شرکتها بیشتر به مدیریت سود پرداختهاند.

542 رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی:... حسنی و شیرزادی )5897( دریافتند حسابرسی با کیفیت از طریق مؤسسات حسابرسی بزرگ کاهنده مدیریت سود است. همچنین بین دوره تصدی مؤسسه حسابرسی و مدیریت سود رابطه معنیدار و مثبتی وجود دارد. رحمانی و طالبنیا )5897( دریافتند نوع حسابرس با شاخص مدیریت سود رابطه معنیداری ندارد. جهان تیغ )5897( نشان داد تفاوت معنیداری بین مدیریت سود در شرکتهای عضو بورس اوراق بهادار طی بحران مالی وجود دارد. همچنین وجود تفاوت معنیدار بین مدیریت سود شرکتهای کوچک و بزرگ طی دوره بحران مالی تأیید شد. رحیمیان همتی و دشتی رحمتآبادی )5897( دریافتند اقالم تعهدی شرکتهایی که توسط سازمان حسابرسی رسیدگی شدهاند کمتر از اقالم تعهدی شرکتهای رسیدگی شده توسط سایر مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران نبوده و همچنین اقالم تعهدی شرکتهایی که توسط سازمان حسابرسی رسیدگی شدهاند و در گزارش حسابرسی خود دارای بند تداوم فعالیت هستند از اقالم تعهدی شرکتهای رسیدگی شده توسط سایر مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران کمتر نمیباشد. پورشعبان و همتفر )5897( دریافتند شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری باال بهمنظور کنترل مدیریت سود بیشتر تمایل به انتخاب حسابرسی با کیفیت باالرا دارند. حسنی و پورهمدانی )5898( نشان دادند بین مدیریت سود مبتنی بر ارقام حسابداری و نوع گزارش حسابرسی )گزارش غیرمقبول( رابطه معنیداری وجود ندارد. مردای اشکفتی و همکاران )5898( دریافتند با افزایش کیفیت حسابرسی مدیریت سود کاهش یافته است همچنین در دوره رونق اقتصادی نسبت به رکود اقتصادی مدیریت سود کاهش و تأثیر کیفیت حسابرسی بر اقالم تعهدی اختیاری افزایش یافته است. حسنی و طاهری )5898( دریافتند شرکتهای درگیر راهبرد آیندهنگر )تدافعی( از مدیریت سود کمتری )بیشتری( برخوردار بودهاند. نادری نیری معینالدین و میرمحمدی صدرآبادی )5898( نشان دادند بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود رابطه معکوس و معنیداری برقرار است. وحیدی الیزیی و روانان )5898( دریافتند بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود رابطه منفی و معنیدار وجود دارد. مشدئی عامری و رحمانی )5898( دریافتند بحران مالی باعث مدیریت سود شده و با افزایش مدیریت سود گزارشهای حسابرسی بهسمت مشروط شدن سوق پیدا میکنند. طالبنیا صالحی و جبارزاده کنگرلوئی )7155( دریافتند درماندگی مالی در مراحل نهفتگی کسری وجه نقد و عدم قدرت پرداخت دیون مالی و تجاری و همچنین عدم قدرت پرداخت دیون کامل )درماندگی مالی کامل( اثر معنیداری بر کیفیت گزارشگری مالی ندارد. شناور و عظیمیثانی )5894( دریافتند هر چه شهرت و اعتبار مؤسسه حسابرسی باال باشد کیفیت حسابرسی در سطح باالیی بوده و باعث کاهش مدیریت سود میگردد. حسنی و اکبری )5894( دریافتند اندازه مؤسسه حسابرسی رابطه

پژوهشهای نوین در حسابداری و حسابرسی دوره اول شماره یک 541 معنیداری با مدیریت سود حسابداری ندارد. وحدانی و حمیدزاده )5894( دریافتند رابطه معنیداری بین گزارش حسابرس با مدیریت سود و بحران مالی وجود دارد. همچنین ارتباط بین مدیریت سود و گزارش حسابرس در شرکتهای دارای بحران مالی قویتر از شرکتهای بدون بحران مالی است. حسنی و قاهری )7151( دریافتند بین نوع مدیریت سود کاهشی و افزایشی با نوع حسابرس رابطه معنیدار منفی وجود دارد. فرضيههای پژوهش فرضيه اول: بین وجود حسابرس بزرگ و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی رابطه معنیدار منفی برقرار است. فرضيه دوم: رابطه معنیدار منفی بین وجود حسابرس بزرگ و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی در شرایط ضعف سودآوری همچنان برقرار است. فرضیه سوم: رابطه معنیدار منفی بین وجود حسابرس بزرگ و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی در شرایط ضعف نقدینگی همچنان برقرار است. فرضيه چهارم: تفاوت معنیداری بین مدیریت سود شرکتهای برخوردار از حسابرس بزرگ با سایر شرکتها وجود دارد. فرضيه پنجم: تفاوت معنیداری بین مدیریت سود شرکتهای با ضعف سودآوری و نقدینگی با سایر شرکتها وجود دارد. جامعه و نمونه آماری پژوهش برای آزمون فرضیههای پژوهش از دادههای مالی طبقهبندی شده و حسابرسی شده شرکتهای فعال پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شد. جامعه آماری مبتنی بر روش حذفی سیتماتیک و طبق قاعده غربالگری متناسب با شرایطی مشتمل بر تعداد 752 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 2 ساله از 5811 تا 5898 است و در نهایت 5817 مشاهده شرکت-سال بررسی شدند. شرکتهای مورد بررسی باید در کل دوره زمانی پژوهش در بورس حضور فعال داشته باشند در کل دوره زمانی پژوهش تغییری در سال مالی نداده باشند و جزء شرکتهای سرمایهگذاری و واسطهگری مالی بانکها و بیمهها نباشند.

549 رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی:... مدل رگرسيونی و متغيرهای پژوهش مدلهای رگرسیون چند متغیره پژوهش بههمراه شرح متغیرها در نگاره شماره )5( ارائه شدهاند. همچنین در نگاره شماره )7( مدل رگرسیون چند متغیره برای استخراج مدیریت سود بیان شده است. نگاره شماره 1: مدل اثر ضعف سودآوری و ضعف نقدینگی بر رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی رابطه شماره 5 رابطه شماره 7 AEMi,t = + 1AQi,t + 2LOSSi,t + 3AQi,t *LOSSi,t + 4SIZE i,t + 5OPRi,t + 6DRi,t + 7MBVi,t + 8CFi,t + i,t AEMi,t = + 1AQi,t + 2NEGNWCi,t + 3AQi,t *NEGNWCi,t + 4SIZE i,t + 5OPRi,t + 6DRi,t + 7MBVi,t + 8CFi,t + i,t متغير AEMi,t AQi,t LOSSi,t NEGNWC SIZEi,t OPRi,t DRi,t MBVi,t CFi,t شرح و نحوه اندازهگيری مدیریت سود تعهدی برابر است با مقادیر خطای مدل تعدیل شده جونز )5995( که توسط دیچو و همکاران )5991( مطرح شده است. کیفیت حسابرسی در این پژوهش اندازه یا بزرگی مؤسسه حسابرسی معیار کیفیت حسابرسی است. به این ترتیب اگر حسابرس شرکت سازمان حسابرسی کشور باشد عدد یک و در غیر این صورت عدد صفر لحاظ گردید. بدیهی است که لزوما تعلق حسابرس شرکت به سازمان حسابرسی شاید نتواند بهتنهایی نشاندهنده کیفیت باالتر حسابرسی باشد ولی از این منظر که حسابرسی توسط حسابرس بزرگ طبق دیدگاه برخی پژوهشگران از جمله دی آنجلو )5915( اطمینان بخشی باالتری در برخی موارد ارائه میدهد در پژوهش حاضر از این مبنا استفاده شده است. اگر شرکت زیان خالص گزارش کرده باشد عدد یک و در غیر این صورت صفر است. اگر سرمایه در گردش خالص شرکت منفی باشد عدد یک و در غیر این صورت صفر است. اندازه برابر است با لگاریتم طبیعی ارزش بازار سهام شرکت. نسبت سودآوری عملیاتی برابر است با نسبت سود عملیاتی پس از مالیات به ارزش دفتری داراییها. نسبت بدهی برابر است با نسبت ارزش دفتری بدهیها به ارزش دفتری داراییها. نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری برابر است با نسبت ارزش روز سهام در معامالت بورس به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام. نسبت جریان نقد عملیاتی برابر است با نسبت جریان نقد عملیاتی به ارزش دفتری داراییها.

پژوهشهای نوین در حسابداری و حسابرسی دوره اول شماره یک 511 نگاره شماره 2: مدل استخراج مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی طبق مدل تعدیل شده جونز )5995( مطرح شده توسط دیچو و همکاران )5991( رابطه شماره 8 متغير TACC i, t = + 1( REVi,t - RECi,t ) + 2PPEi,t + i,t TACCi,t REVi,t RECi,t PPEi,t εi,t شرح و نحوه اندازهگيری کل اقالم تعهدی نسبت تفاوت بین سود عملیاتی و جریان نقد عملیاتی به کل داراییهای اول دوره. تغییرات درآمدها نسبت تفاوت بین درآمدهای دو دوره متوالی به کل داراییهای اول دوره. تغییرات دریافتنیها نسبت تفاوت بین دریافتنیهای دو دوره متوالی به کل داراییهای اول دوره. اموال ماشینآالت و تجهیزات نسبت اموال ماشینآالت و تجهیزات به کل داراییهای اول دوره. خطای مدل رگرسیونی است که بیانگر اقالم تعهدی اختیاری و شاخص مدیریت سود است. این مقدار تفاوت بین اقالم تعهدی واقعی و اقالم تعهدی برآوردی از طریق مدل باال است. هر چه مقدار اقالم تعهدی اختیاری )چه مثبت و چه منفی( بیشتر باشد سطح مدیریت سود اعمال شده بیشتر است. یافتههای پژوهش نگاره شماره )8( ارائهدهنده جزئیات مربوط به بخش آمارههای توصیفی متغیرهای کم ی پژوهش و نگاره شماره )4( دربردارنده نتایج مربوط به گروهبندی متغیرهای مجازی پژوهش میباشند. متغیر وابسته پژوهش مدیریت سود تعهدی است که از طریق اقالم تعهدی اختیاری طبق مدل تعدیل شده جونز )5995( که توسط دیچو و همکاران )5991( ارائه شده اندازهگیری گردید. این ارقام بیانگر اقالم تعهدی اختیاری هستند که مدیران با استفاده از اختیار خود از آن برای مدیریت سود استفاده نمودهاند. نتایج نشان داد این انحراف بهطور میانگین حدود 57-7/81E ارزش دفتری داراییهای ابتدای دوره است. حدود 49/42 درصد مشاهدهها )تعداد 244 مشاهده شرکت-سال( مدیریت سود افزایشی و حدود 11/14 درصد مشاهدهها )تعداد 211 مشاهده شرکت-سال( دارای مدیریت سود کاهشی بودهاند. متغیر مستقل پژوهش کیفیت حسابرسی برحسب حسابرسی شرکت توسط مؤسسه حسابرسی بزرگ است. حدود 75/72 درصد مشاهدهها )تعداد 722 مشاهده شرکت-سال( شامل مشاهدههایی است که حسابرسی آنها توسط سازمان حسابرسی و حدود 21/28 درصد مشاهدهها )تعداد 5171 مشاهده شرکت-سال( شامل مشاهدههایی است که حسابرسی آنها توسط سایر مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران انجام شده است. متغیرهای مستقل مداخلهگر بیانگر ضعف در حوزه سودآوری و ضعف در حوزه نقدینگی است برای اندازهگیری آن از متغیر مجازی صفر و یک برحسب داشتن زیان خالص و

515 رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی:... داشتن سرمایه در گردش خالص منفی استفاده شد. وقوع زیان به این معنی است که شرکت نتوانسته است به سوددهی برسد و ضعف در عملکرد مالی دارد. حدود 58/17 درصد مشاهدهها )تعداد 522 مشاهده شرکت-سال( زیان خالص و حدود 12/41 درصد مشاهدهها )تعداد 5572 مشاهده شرکت-سال( سود گزارش نمودهاند. سرمایه در گردش خالص منفی به این معنی است که داراییهای جاری کمتر از بدهیهای جاری است و شرکت بهدلیل کمبود نقدینگی توان ایفای تعهدات در کوتاهمدت را ندارد. حدود 85/12 درصد مشاهدهها )تعداد 451 مشاهده شرکت-سال( سرمایه در گردش خالص منفی و حدود 21/58 درصد مشاهدهها )تعداد 112 مشاهده شرکت-سال( سرمایه در گردش خالص مثبت داشتهاند. شواهد نشان داد میانگین اندازه شرکتهای مورد بررسی حدود 72/944 واحد لگاریتمی بر مبنای ارزش بازار سهام شرکت است. سودآوری عملیاتی شرکتهای مورد بررسی بهطور میانگین حدود 51/714 درصد داراییها است. بدهیهای شرکتهای مورد بررسی بهطور میانگین حدود 21/515 درصد داراییها است. ارزش بازار سهام شرکتهای مورد بررسی بهطور میانگین حدود 7/1892 برابر ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام است. جریان نقد عملیاتی شرکتهای مورد بررسی بهطور میانگین 57/225 درصد داراییها است. نگاره شماره 3: نتایج آمار توصیفی متغیرهای کم ی پژوهش CFi,t MBVi,t DRi,t OPRi,t SIZEi,t AEMi,t شرح 1/572252 7/ 189211 1/ 215151 1/ 517141 72/ 94419-7/81E-57 میانگین 1/511528 7/ 184821 1/ 247129 1/ 111722 72/ 94112-1/ 115255 میانه 1/912512 91/ 88888 8/ 121415 1/ 271715 87/ 72122 1/ 928771 بیشترین -1/411412-715/ 9215 1/ 152921-1/ 815292 78/ 51818-1/ 194187 کمترین 1/541428 51/ 51114 1/ 721491 1/ 582521 5/ 195981 1/ 582198 انحراف معیار 1/258151-55/ 11122 7/ 725178 1/ 725219 1/ 442151 1/ 421247 چولگی 1/221957 591/ 1147 52/ 71221 4/ 411981 8/ 821759 1/ 192222 کشیدگی 494/2189 7172799/ 1 51128/ 72 575/ 8419 11/ 91714 5411/ 959 آماره جارکو- برا 1/111111 1/ 111111 1/ 111111 1/ 111111 1/ 111111 1/ 111111 احتمال آماره 5817 5817 5817 5817 5817 5817 تعداد مشاهدهها

پژوهشهای نوین در حسابداری و حسابرسی دوره اول شماره یک 517 NEGNWCi,t نگاره شماره 4: نتایج گروهبندی متغیرهای مجازی پژوهش LOSSi,t AQi,t DAEMi,t درصد تعداد درصد تعداد درصد تعداد درصد تعداد مشاهدهها 21/58 112 12/ 41 5572 21/ 28 5171 11/ 14 211 مقدار صفر 85/12 451 58/ 17 522 75/ 72 722 49/ 42 244 مقدار یک 511/11 5817 511/ 11 5817 511/ 11 5817 511/ 11 5817 کل نگاره شماره 5: نتایج آزمون پایایی متغیرهای پژوهش CFi,t MBVi,t DRi,t OPRi,t SIZEi,t AEMi,t شرح -51/1428-11/ 1999-51/ 4788-57/ 9211-549/ 487-59/ 5288 آماره آزمون 1/1111 1/ 1111 1/ 1111 1/ 1111 1/ 1111 1 / 1111 احتمال آماره CFi,t MBVi,t نگاره شماره 6: نتایج آزمون همبستگی متغیرهای پژوهش DRi,t OPRi,t SIZEi,t NEGNWCi,t LOSSi,t AQi,t 5/111111 ---- 5/111111-1/ 181821 ---- 1/ 7177 همبستگی احتمال آماره تی AQ i,t LOSS i,t 5/111111 1/ 872872 1/ 172159 NEGNWC i,t ---- 1/ 1111 1/ 8811 5/111111-1/ 122579-1/ 744711 1/ 751812 SIZE i,t ---- 1/ 1114 1/ 1111 1/ 1111 5/111111-1/ 422227-1/ 822119-1/ 115752 1/ 192511 ---- 1/ 1111 1/ 1111 1/ 1111 1/ 1111 5/111111-1/ 251812-1/ 791848 1/ 444182 1/ 417284-1/ 148117 ---- 1/ 1111 1/ 1111 1/ 1111 1/ 1111 1/ 5582 5/111111-1/ 587197 1/ 541195 1/ 121827-1/ 142182-1/ 191581 1/ 141455 ---- 1/ 1111 1/ 1111 1/ 1142 1/ 1987 1/ 1155 1/ 5151 5/111111 1/ 112927-1/ 774982 1/ 414198 1/ 718421-1/ 174491-1/ 542512 1/ 114181 ---- 1/ 1151 1/ 1111 1/ 1111 1/ 1111 1/ 8228 1/ 1111 1/ 1495 OPR i,t DR i,t MBV i,t CF i,t

518 رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی:... در نگاره شماره )1( نتایج آزمون پایایی متغیرها طبق آزمون ریشه واحد لوین لین و چو ارائه شدهاند. شواهد حاکی از این است که مقادیر آماره تی متغیرهای کم ی پژوهش بیشتر از مقدار بحرانی و احتمال آماره آنها کمتر از سطح خطای 1 درصد میباشند در نتیجه پایایی متغیرها محرز شد. الزم بهذکر است که در نگاره مربوط به این آزمون اطالعاتی در مورد متغیرهای مجازی دو حالته ارائه نشده است زیرا در مورد متغیرهای کیفیت حسابرسی و ضعف سودآوری و ضعف نقدینگی که بهشکل صفر و یک هستند پایایی قابل بررسی نیست. در نگاره شماره )2( نتایج آزمون همبستگی متغیرهای پژوهش طبق ضرایب همبستگی پیرسون ارائه شدهاند. طبق نتایج بهدست آمده با توجه به ضرایب همبستگی و احتمال آماره تی آنها در سطح خطای 1 درصد در بیشتر موارد همبستگی معنیداری بین زوج متغیرهای پژوهش وجود دارد و تنها در چند مورد همبستگی معنیداری قابل مشاهده نیست. بیشتر این همبستگیها در حد ضعیف یا متوسط هستند و تنها در چند مورد محدود تا حدی ابهام در وجود همخطی بهخاطر همبستگی بین متغیرها وجود داشت و برای این منظور در تجزیه و تحلیلهای بعدی عامل تورم واریانس ارزیابی شد. نبود همخطی اطمینان الزم برای ورود همزمان متغیرها در مدل را فراهم آورد. پس از انجام بررسیهای اولیه از مدلهای رگرسیون چند متغیره دادههای ترکیبی و مشاهدههای شرکت-سال برای آزمون فرضیههای پژوهش استفاده شد. نتایج آزمون مدلهای پژوهش در نگاره شماره )2( ارائه شدهاند. در مدلهای مندرج در این نگاره اثر گزارش زیان خالص و سرمایه در گردش خالص منفی بر رابطه بین مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی و وجود مؤسسه حسابرسی بزرگ بررسی شدهاند. طبق نتایج آزمون چاو براساس آماره اف لیمر مدلها )1/4191 و 1/4151( و احتمال آنها )1/1111 و 1/1111( که کمتر از سطح خطای 1 درصد میباشند استفاده از روش ترکیبی )پنل( بر روش تلفیقی )پولد( ترجیح داده شد. همچنین طبق نتایج آزمون هاسمن براساس آماره کایدو مدل )5511/2 و 5522/2( و احتمال آنها )1/1111 و 1/1111( که کمتر از سطح خطای 1 درصد میباشند روش اثرات ثابت بر روش اثرات تصادفی ترجیح داده شد. در ادامه مدلهای رگرسیونی پژوهش آزمون شدند. طبق نتایج آماره فیشر مدلها )22/154 و 29/841( و احتمال آنها )1/1111 و 1/1111( که کمتر از سطح خطای 1 درصد میباشند بهطور کلی روابط خطی معنیداری در مدلهای مورد بررسی برقرار است. آماره دوربین-واتسون مدلها )7/7124 و 7/7122( در محدوده نزدیک به مقدار 7 قرار دارد که به این ترتیب بین باقیماندههای مدل مشکل خود همبستگی وجود ندارد و شرط استقالل باقیماندهها برقرار است. البته برای بهبود آماره دوربین-واتسون مدلها برای جلوگیری از خود همبستگی بین باقیماندهها از متغیر خودرگرسیون مرتبه اول استفاده شد که در ردیف آخر متغیرهای توضیحی

پژوهشهای نوین در حسابداری و حسابرسی دوره اول شماره یک 514 مدلها قابل مشاهده است. ضریب تعیین مدلها )1/9418 و 1/9421( و ضریب تعیین تعدیل شده مدلها )1/9851 و 1/9845( نشان دادند متغیر وابسته مدلها بهمیزان بسیار زیادی تحت تأثیر متغیرهای توضیحی مستقل و کنترلی است. از آنجایی که عامل تورم واریانس تمام متغیرهای موجود در مدلها از نظر عددی کمتر از مقدار 1 است همخطی بین متغیرهای توضیحی مدلها وجود ندارد. به این ترتیب میتوان به روابط بهدست آمده استناد نمود و توان توضیحی مدلها از تفسیر درستی برخوردار است. با توجه به آمارههای تی کیفیت حسابرسی )5/2451- و 5/9125-( احتمال آماره تی آنها )1/1159 و 1/1428( بهترتیب در سطح خطای 51 درصد و 1 درصد و همچنین طبق ضرایب تأثیر متغیر )1/1571- و 1/1121-( شواهد بیانگر وجود رابطه معنیدار و منفی بین وجود حسابرس بزرگ و مدیریت سود تعهدی است. البته الزم بهذکر است که در مدل شماره )5( با سطح اطمینان 91 درصد )51 درصد خطا( و در مدل شماره )7( با سطح اطمینان 91 درصد )1 درصد خطا( شواهد بهدست آمده بیانگر تأیید فرضیه اول پژوهش است. نتایج بیانگر این است که در مشاهدههای حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی میزان مدیریت سود کمتر است و از سوی دیگر بهکارگیری حسابرسان دیگر از جمله مؤسسات حسابرسی کوچکتر سبب افزایش سطح مدیریت سود میشود. در حقیقت بهبود کیفیت حسابرسی از طریق مرجع مشهور صاحب نام و بزرگ سبب میشود انگیزه مدیران برای مدیریت سود کاهش یابد و کیفیت حسابرسی نقش بازدارنده در انجام مدیریت سود خواهد داشت. با توجه به آماره تی گزارش زیان )8/2719( و احتمال آماره تی )1/1117( در سطح خطای 1 درصد رابطه معنیدار و مثبتی بین مدیریت سود تعهدی و گزارش زیان شرکت برقرار است. در بررسی همزمان اثر کیفیت حسابرسی و گزارش زیان با توجه به آماره تی )7/1211-( و احتمال آماره تی )1/1895( که کمتر از سطح خطای 1 درصد است همچنین با توجه به ضریب تأثیر متغیر )1/1511-( رابطه معنیدار و منفی مشاهده شد. شواهد نشان داد هنگامیکه شرکتی زیان خالص گزارش نموده انجام حسابرسی توسط سازمان حسابرسی بهعنوان مؤسسه حسابرسی بزرگ با کیفیت سبب کاهش مدیریت سود تعهدی میشود. به این ترتیب بهرغم افزایش انگیزه مدیران برای مدیریت سود تعهدی هنگام مواجهه با ضعف سودآوری بهخاطر گزارش زیان وجود حسابرس بزرگ نقش بازدارنده داشته و مانع از انجام فرآیند میشود. این نتیجه بیانگر تأیید فرضیه دوم پژوهش است.

511 رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی:... نگاره شماره 7: نتایج آزمون مدل ارزیابی رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی: شواهدی از ضعف سودآوری و ضعف نقدینگی متغير وابسته: AEMi,t مدل )2( درجه آزادی ) 5122 و 752 ( 1 مدل )1( درجه آزادی ) 5122 و 752 ( 1 آزمون مقاطع ترکیب پذیری چاو اثر پذیری هاسمن آماره اف لیمر مقدار احتمال آماره 1/1111 1/1111 نتيجه دادههای ترکیبی مقدار احتمال آماره 1/1111 1/1111 نتيجه دادههای ترکیبی 1/415154 5522/272971 1/419111 5511/274119 کای- دو اثرات ثابت اثرات ثابت متغير وابسته: AEMi,t مدل رگرسيون ترکيبی با اثرات ثابت و روش حداقل مربعات تعميم یافته تعداد مشاهدهها 1805 شرکت-سال )تعداد مقاطع 217 شرکت و تعداد دورهها 5 سال( مدل )2( مدل )1( متغيرهای توضيحی ضرایب خطای استاندارد تی آماره احتمال آماره عامل تورم واریانس ضرایب خطای استاندارد تی آماره احتمال آماره عامل تورم واریانس - 5/115252 5/124518 5/241911 5/287141 4/525141 5/941119 5/119722 7/124899 5/517882 1/942159 1/984511 29/84122 1/111111 7/712292 1/1111 1/1428 1/1117 1/1141 1/1111 1/1111 1/1111 1/5242 1/1111 1/2187-4/298819 1/184158-1/528189-5/912519 1/118921-1/112112 5/212124 1/111227 1/119184-7/114715 1/111217-1/152222 4/971128 1/115721 1/112717 21/51727 1/152177 1/998129 1/718182 1/151574 1/118597-5/811221 1/111512-1/111754-514/4489 1/151289-5/575221-1/411714 1/171157-1/155228 ضریب تعیین ضریب تعیین تعدیل شده آماره فیشر احتمال آماره فیشر آماره دوربین- واتسون - 5/521811 7/429191 5/924219 5/287424 4/181271 7/711118 5/198177 7/125752 5/525212 1/941879 1/985119 22/15489 1/111111 7/712412 1/1111 1/1159 1/1117 1/1895 1/1111 1/1111 1/1111 1/1555 1/1111 1/9121-4/452291 1/181227-1/512112-5/245181 1/112944-1/157198 8/271919 1/114725 1/151111-7/121117 1/119511-1/151151 4/871471 1/115872 1/111284 28/71198 1/152419 5/181811 1/215422 1/151729 1/111188-7/141922 1/111552-1/111791-511/5871 1/155857-5/587252-1/551111 1/179171-1/118827 ضریب تعیین ضریب تعیین تعدیل شده آماره فیشر احتمال آماره فیشر آماره دوربین- واتسون C AQi,t LOSSi,t AQi,t*LOSSi,t NEGNWCi,t AQi,t* NEGNWCi,t SIZEi,t OPRi,t DRi,t MBVi,t CFi,t AR(1) مشخصات مدلهای رگرسیونی برازش شده

پژوهشهای نوین در حسابداری و حسابرسی دوره اول شماره یک 512 با توجه به آماره تی گزارش سرمایه در گردش خالص منفی )5/2121( و احتمال آماره تی )1/1117( در سطح خطای 51 درصد رابطه معنیدار و مثبتی بین مدیریت سود تعهدی و گزارش سرمایه در گردش خالص منفی برقرار است. در بررسی همزمان اثر کیفیت حسابرسی و گزارش سرمایه در گردش خالص منفی با توجه به این آماره تی )7/1147-( و احتمال آماره تی )1/1141( که کمتر از سطح خطای 1 درصد است همچنین با توجه به ضریب تأثیر متغیر )1/1522-( رابطه معنیدار و منفی مشاهده شد. شواهد نشان داد هنگامی که شرکت مورد بررسی سرمایه در گردش خالص منفی گزارش نموده انجام حسابرسی توسط سازمان حسابرسی بهعنوان حسابرس بزرگ با کیفیت سبب کاهش مدیریت سود تعهدی میشود. به این ترتیب بهرغم افزایش انگیزه مدیران برای مدیریت سود تعهدی هنگام مواجهه با ضعف نقدینگی بهخاطر سرمایه در گردش خالص منفی وجود مؤسسه حسابرسی بزرگ نقش بازدارنده داشته و مانع از انجام فرآیند میشود. این نتیجه بیانگر تأیید فرضیه سوم پژوهش است. بین مدیریت سود تعهدی و اندازه با توجه به آمارههای تی )4/8714 و 4/9711( احتمال آماره تی آنها )1/1111 و 1/1111( در سطح خطای 1 درصد و همچنین با توجه به ضرایب تأثیر )1/1112 و 1/1127( رابطه معنیدار و مثبتی وجود دارد. به این معنی که در شرکتهای با اندازه بزرگتر مدیریت سود تعهدی بیشتری قابل مشاهده است و به موازات کاهش اندازه میزان مدیریت سود تعهدی کاهش یافته است. بین مدیریت سود تعهدی و نسبت سودآوری عملیاتی با توجه به آمارههای تی )28/711 و 21/517( احتمال آماره تی آنها )1/1111 و 1/1111( در سطح خطای 1 درصد و همچنین با توجه به ضرایب تأثیر )5/1818 و 1/9981( رابطه معنیدار و مثبتی وجود دارد. به این معنی که در شرکتهای با سودآوری عملیاتی بیشتر مدیریت سود تعهدی بیشتری قابل مشاهده است. بین مدیریت سود تعهدی و نسبت بدهی با توجه به آمارههای تی )1/2154 و 1/7181( احتمال آماره تی آنها )1/1111 و 1/1111( در سطح خطای 1 درصد و همچنین با توجه به ضرایب تأثیر )1/1111 و 1/1185( رابطه معنیدار و مثبتی وجود دارد. به این معنی که در شرکتهای با نسبت بدهی بیشتر مدیریت سود تعهدی بیشتری قابل مشاهده است و به موازات کاهش نسبت بدهی میزان مدیریت سود از طریق اقالم تعهدی اختیاری کاهش یافته است. بین مدیریت سود تعهدی و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری تنها در مدل اول با توجه به آماره تی )7/1419-( احتمال آن )1/1555( در سطح خطای 1 درصد و همچنین با توجه به ضریب تأثیر )1/1117-( رابطه معنیدار و منفی وجود دارد. به این معنی که در شرکتهای با نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری بیشتر مدیریت سود تعهدی کمتری قابل مشاهده است و به موازات کاهش این نسبت میزان مدیریت سود از طریق اقالم تعهدی اختیاری افزایش یافته است. بین مدیریت

512 رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی:... سود تعهدی و نسبت جریان وجه نقد عملیاتی با توجه به آمارههای تی )511/58- و 514/44-( احتمال آماره تی آنها )1/1111 و 1/1111( در سطح خطای 1 درصد و همچنین با توجه به ضرایب تأثیر )5/5872- و 5/5752-( رابطه معنیدار و منفی وجود دارد. به این معنی که در شرکتهای با نسبت جریان نقد عملیاتی بیشتر مدیریت سود تعهدی کمتری قابل مشاهده است و به موازات کاهش نسبت جریان نقد عملیاتی میزان مدیریت سود از طریق اقالم تعهدی اختیاری افزایش یافته است. نتایج بررسی سایر فرضیههای پژوهش در نگاره شماره )1( ارائه شدهاند. میانگین قدر مطلق مدیریت سود در مشاهدههای حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی حدود 9/514 درصد داراییها و در مشاهدههای حسابرسی شده توسط سایر مؤسسات حسابرسی حدود 55/22 درصد داراییها است. نتایج آزمون مقایسه میانگینها نشان داد آماره آزمون )51/291( بیشتر از مقدار بحرانی و احتمال آن )1/1151( کمتر از سطح خطای 1 درصد میباشد بنابراین بین میانگین مدیریت سود شرکتهای برخوردار از مؤسسه حسابرسی بزرگ با سایر شرکتها اختالف معنیداری وجود دارد. این نتیجه بیانگر تأیید فرضیه چهارم پژوهش است. میانگین قدر مطلق مدیریت سود در مشاهدههای دارای زیان خالص حدود 55/118 درصد داراییها و در مشاهدههای دارای سود خالص حدود 9/821 درصد داراییها است. نتایج نشان داد آماره آزمون )2/8191( بیشتر از مقدار بحرانی و احتمال آن )1/1121( کمتر از سطح خطای 1 درصد میباشد بنابراین بین میانگین مدیریت سود شرکتهای دارای زیان خالص با سایر شرکتها اختالف معنیداری وجود دارد. این نتیجه تأییدی بر فرضیه پنجم پژوهش است. همچنین میانگین قدر مطلق مدیریت سود در مشاهدههای دارای سرمایه در گردش خالص منفی حدود 51/571 درصد داراییها و در مشاهدههای دارای سرمایه در گردش خالص مثبت حدود 1/218 درصد داراییها است. نتایج نشان داد آماره آزمون )2/7421( بیشتر از مقدار بحرانی و احتمال آن )1/1572( کمتر از سطح خطای 1 درصد میباشد بنابراین بین میانگین مدیریت سود شرکتهای دارای سرمایه در گردش خالص منفی با سایر شرکتها اختالف معنیداری وجود دارد. این نتیجه تأییدی بر فرضیه پنجم پژوهش است. بحث و نتيجهگيری پژوهش موضوع اصلی پژوهش ارزیابی اثر ضعف در سودآوری و نقدینگی شرکت بر رابطه بین مدیریت سود تعهدی و کیفیت حسابرسی است. شواهد حاکی از این است که حسابرسی با کیفیت کاهنده مدیریت سود از طریق اقالم تعهدی اختیاری است وجود ضعف در حوزههای مالی شرکت بهطور خاص در بحث سودآوری و نقدینگی بر مدیریت سود تعهدی اثر مستقیمی دارد. همچنین در زمان وجود ضعف

پژوهشهای نوین در حسابداری و حسابرسی دوره اول شماره یک 511 در سودآوری و نقدینگی که خود عامل محرک وقوع مدیریت سود هستند همچنان کیفیت حسابرسی سبب کاهش مدیریت سود تعهدی شده است. شرکتهایی که در معرض بحران قرار دارند و تداوم فعالیت آنها با ابهام همراه است ممکن است برای پنهان کردن وضعیت خود به مدیریت سود اقدام کنند. وجود ضعف مالی در شرکتها باعث میشود مدیران با توجه به انگیزههایی از قبیل حفظ سرمایهگذاران و جایگاه خود اقدام به مدیریت سود میکنند. در این وضعیت حسابرس برای کاهش ریسک دعاوی حقوقی و ریسک از دست دادن شهرت رویکردی محافظهکارانه در پیش میگیرد و حسابرسیهای با کیفیتتری اعمال خواهد کرد. شواهد نشان داد در دو گروه متمایز از منظر کیفیت حسابرسی و همچنین در دو گروه متمایز از منظر ضعف سودآوری و نقدینگی بهعنوان الگوهای درماندگی مالی میزان مدیریت سود تعهدی متفاوت است. با توجه به پیشینههای پژوهشی در نگاره شماره )9( نتایج پژوهش حاضر با نتایج پژوهشهای سایر پژوهشگران مقایسه شدهاند. به استفادهکنندگان اطالعات مالی پیشنهاد میشود به نتایج این پژوهش توجه داشته باشند اگر ویژگی اطمینان بخشی فرآیند حسابرسی برای این گروهها دارای اهمیت باشد آنها با کسب آگاهی از کیفیت حسابرسی میتوانند نسبت به وقوع برخی رویدادها و همچنین وضعیت مالی شرکتهای مورد بررسی شناخت کسب نمایند و در تصمیمگیریهای خود این موضوع را مدنظر قرار دهند. همجنین شواهد بیانگر تأثیرپذیری مدیریت سود تعهدی از مؤلفههایی مانند اندازه سودآوری اهرم مالی رشد و نقد عملیاتی میباشد. به گروههای مختلف سهامداران اعتباردهندگان سازمان بورس حسابرسان تحلیلگران مالی و امثال آنها پیشنهاد میگردد به نقش مؤثر عوامل منجر به انجام مدیریت سود توجه داشته باشند. آگاهی از این موارد و همچنین درک چگونگی تأثیر این عوامل میتواند راهنمای الزم برای تشخیص مدیریت سود شرکتها براساس این مؤلفهها برای تصمیمگیری مناسب گروههای مختلف باشد. به مدیران شرکتها پیشنهاد میشود برای کاهش عدم تقارن اطالعاتی و حل مشکالت نمایندگی تا حد امکان نسبت به تهیه گزارشهای مالی با کیفیت اقدام نمایند. بدیهی است حسابرسان نیز در صورت مواجهه با این شرکتها حسابرسیهای خود را با ریسک کمتری انجام داده و با ارائه اظهارنظرهای منطقی میتوانند به استفادهکنندگانی در اتخاذ تصمیمهای سودمند کمک نمایند که به نتیجه گزارشهای حسابرسی اتکا میکنند. همچنین انجام حسابرسیهای با کیفیت بهعنوان یکی از ارکان نظام راهبری شرکتی نیز میتواند موضوع نظارت و کنترل را در شرکتها بیشتر مورد توجه قرار دهد. به گروههای مختلف ذینفع در شرکتها پیشنهاد میشود ویژگیهای کیفی سود را در کنار کمیت سودها دقیق بررسی نمایند.

519 رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی:... نگاره شماره 0: نتایج بررسی مقایسهای مدیریت سود بر حسب کیفیت حسابرسی ضعف سودآوری و ضعف نقدینگی معيار تفکيک شرح تفکيک مشاهدهها تعداد مشاهدهها ميانگين قدرمطلق مقایسه ميانگينها آماره احتمال AEM i,t 1/552289 5171 مشاهدههای حسابرسی شده توسط سایر مؤسسات حسابرسی 1/1151 51/29111 1/195145 722 مشاهدههای حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی AQi,t 1/192225 5817 کل مشاهدهها 1/198219 مشاهدههای دارای گزارش سود 5572 1/1121 LOSSi,t مشاهدههای دارای گزارش زیان 2/819145 1/551188 522 1/192225 5817 کل مشاهدهها 1/112189 112 مشاهدههای دارای سرمایه در گردش خالص مثبت 1/1572 2/742174 1/515712 451 مشاهدههای دارای سرمایه در گردش خالص منفی NEGNWCi,t 1/192225 5817 کل مشاهدهها

پژوهشهای نوین در حسابداری و حسابرسی دوره اول شماره یک 521 نگاره شماره 3: مقایسه روابط مشاهده شده در پژوهش حاضر در قیاس با سایر پژوهشها نتایج پژوهش حاضر حسابرسی با کیفیت کاهنده مدیریت سود از طریق اقالم تعهدی اختیاری است. در دو گروه متمایز از منظر کیفیت حسابرسی میزان مدیریت سود تعهدی متفاوت است. وجود ضعف در حوزههای مالی شرکت به طور خاص در بحث سودآوری و نقدینگی افزاینده مدیریت سود تعهدی است. در دو گروه متمایز از منظر ضعف در سودآوری و نقدینگی میزان مدیریت سود تعهدی متفاوت است. با وجود ضعف در سودآوری و نقدینگی کیفیت حسابرسی کاهنده مدیریت سود تعهدی است. نتایج سایر پژوهشها بکر و همکاران )5991( فرانسیس و همکاران )5999( ژئو و ایلدر )7117( مینگ )7112( کم الی و همکاران )7111( فرانسیس و وانگ )7111( تندلو و وانسترایلن )7111( الی )7119( آردیانا )7154( هوکه و همکاران )7151( ابراهیمی و سیدی )5812( مجتهدزاده و بابایی) 5895 ( حسنی و شیرزادی )5897( پورشعبان و همتفر )5897( مردای اشکفتی و همکاران )5898( نادری نیری و همکاران )5898( وحیدی الیزیی و روانان )5898( شناور و عظیمیثانی )5894( حسنی و قاهری )7151( نشان دادند باال بودن کیفیت حسابرسی به واسطه بهرهگیری از خدمات مؤسسات بزرگ حسابرسی با کاهش مدیریت سود و افزایش کیفیت سود در گزارشگری مالی همراه است. مقایسه مطابقت مغایرت مطابقت مغایرت مطابقت دیچو )5992( فاروزانا و راشیده )7112( ازیبی و راجی )7111( توپساموت و جیکنکیت )7111( نمازی و همکاران )5819( حساسیگانه و همکاران )5819( حیدرپور و توحیدلو )5891( نونهال نهر و همکاران )5897( رحمانی و طالبنیا )5897( رحیمیان و همکاران )5897( حسنی و اکبری )5894( نشان دادند استفاده از خدمات مؤسسات بزرگ حسابرسی بر کاهش مدیریت سود اثرگذار نیست. ضمن این که بین مدیریت سود شرکتهای حسابرسی شده توسط حسابرس بزرگ در مقایسه با شرکتهای حسابرسی شده توسط سایر حسابرسان تفاوت با اهمیتی وجود ندارد. اسمیت و همکاران )7115( رسنر )7118( گارسیا و همکاران )7119( چاریتو و همکاران )7155( حبیب و همکاران )7157( جبارزاده و همکاران )5811( دستگیر و همکاران )5895( ولی پور و همکاران )5897( شواهدی از وقوع مدیریت سود در شرکتها هنگام مواجهه با بحران مالی ارائه کردهاند. همچنین شرکتهای درگیر بحران مالی بیشتر از مدیران شرکتهای سالم درگیر فعالیتهای مدیریت سود افزاینده سود خالص میشوند. جهان تیغ )5897( نشان داد تفاوت معنیداری بین مدیریت سود شرکتها طی بحران مالی وجود دارد. پورزمانی و پویانراد )5895( دریافتند در ارتباط با هموارسازی ساختگی سود تفاوت معنیداری بین دو گروه از شرکتهای ناتوان مالی و توانمند مالی مشاهده نشد. طالبنیا و همکاران )7155( دریافتند درماندگی مالی اثر معنیداری بر کیفیت گزارشگری مالی ندارد. چیا و همکاران )7112( و دیمیتریس و همکاران )7151( نشان دادند شرکتهای درمانده مالی به ویژه در دورههای بحران مالی که توسط حسابرسان بزرگ حسابرسی شدهاند اقالم تعهدی اختیاری کمتری داشتهاند.

525 رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی:... منابع و مآخذ 1- Ardiana, P.A. (2014). Tendency to Choose Big Audit Firms: Case of Indonesia. Asian Journal of Finance & Accounting, Vol 6, No 2, PP: 261-277. 2- Azibi & Rajhi, (2008). Auditor's Choice and Earning Management after Enron Scandals: Empirical Approach in French Context. Working Paper. 3- Becker, C.L., DeFond, M.L., Jiambalvo, J., & Subramanyam, K.R. (1998). The Effect of Audit Quality on Earning Management. Contemporary Accounting Research, Vol. 15, pp 1 24. 4- Biddle, G.C., Mary L.M., & Song, F.M. (2010). Accounting Conservatism and Bankruptcy Risk. Working Paper, www.ssrn.com 5- Boateng, D.A. (2011). A Theoretical Construct for Explaining the Impact of Financial Distress on Unethical Earnings Management Decisions. The Journal of American Academy of Business, 16 (9), 32-22. 6- BozorgAsl, M., & Shayestehmand, H.R. (2011). The relationship between Auditor Tenure & Earnings Management. Journal of Securities & Exchange, No 13 (In Persian). 7- Charitou, A., Lambertides, N., & Trigeorgis, L. (2007). Earnings behaviour of financially distressed firms: the role of institutional ownership. Abacus, 43 (3), 271 296. 8- Charitou, A., Lambertides, N., & Trigeorgis, L. (2011). Distress risk, growth, and earnings quality. Abacus, 47 (2), 158 181. 9- Chen H., Chen J.Z., Lobo, G.J., & Wang Y. (2011). Effects of Audit Quality on Earnings Management and Cost of Equity Capital: Evidence from China. Contemporary Accounting Research, Vol 28, Issue 3: 892-925. 10- Chia, Y.M., Lapsley, I., & Lee, H.W. (2007). Choice of auditors and earnings management during the Asian financial crisis. Manag. Audit. J. 22 (2), 177 196.

پژوهشهای نوین در حسابداری و حسابرسی دوره اول شماره یک 527 11- Choi, J.H., & Wong, T.J. (2007). Auditors Governance Functions and Legal Environments: an Enternational Investigation. Contemporary Accounting Research, PP: 1-36. 12- Dastgir, M., Hosseinzadeh, AH, Khodadadi, V., & Vaez, SA, (2012). Earnings Quality in Distressed Companies. Journal of Financial Accounting Research, Vol 4, No 11, PP. 1-16 (In Persian). 13- DeAngelo, L.E. (1981). Auditor Size and Audit Quality. Journal of Accounting and Economics, Vol. 3, No. 3, pp 183-199. 14- Dechow, P., Sloan, R. & Sweeney, A. (1995). Detecting earnings management. Accounting Review, 70(2): 193 225. 15- Dechow, P., Sloan, R., & Sweeney, A. (1996). Causes and consequences of earnings manipulations: An analysis of firms subject to enforcement actions by the SEC. Contemporary Accounting Research, 13: 1-36. 16- Dimitras, A.I., Kyriakou, M.I., & Iatridis, G. (2015). Financial crisis, GDP variation and earnings management in Europe. Research in International Business and Finance, 34: 338 354. 17- Dye, R.A. (1993). Auditing standards, legal liability, and auditor wealth. Journal of Political Economy, 101 (5): 887 914. 18- Ebrahimi Kordlar, A., & Seidi, S.A. (2008). The Role of Auditors in Reduction the Discretionary Accruals. Journal of Accounting & Auditing Reviews, No 54, PP. 4-16 (In Persian). 19- Fairuzana, R., & Rashidah, H. (2006). Board, audit committee, culture and earnings management: Malaysian evidence. Managerial Auditing Journal, Vol 21, No 7, pp 783 804. 20- Fan, J. P.H., & Wong, T.J. (2004). Do external auditors perform a corporate governance role in emerging markets? Evidence from East Asia. Journal of Accounting Research, 43(1), 35-72. 21- Ferguson, N. (2008). The Ascent of Money: A Financial History of the World. London: Allen Lane.

528 رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود ناشی از اقالم تعهدی:... 22- Francis, J. (2004). What do we know about audit quality? British Accounting Review, 36, 345 368. 23- Francis, J. R., Maydew, E.L., & Sparks, H.C. (1999). The Role of Big Six Auditors in the Credible Reporting of Accruals. Auditing: A Journal of Practice and Theory, Vol. 18, 17 35. 24- Francis, J., & Wang, D. (2008). The joint effect of investor protection and big 4 audits on earnings quality around the world. Contemp. Account. Res. 25 (1), 157 191. 25- Garcia, Lara, J.M., Garcia Osma, B., & Neophytou, E. (2009). Earnings quality in ex-post failed firms. Accounting and Business Research, 39 (2): 119-138. 26- Graham, J., Harvey, C., & Rajgopal, S. (2005). The economic implications of corporate financial reporting. Journal of Accounting and Economics, 40: 3-73. 27- Habib, A., Bhuiyan, B., & Islam, A. (2013). Financial distress, earnings management and market pricing of accruals during the global financial crisis. Manag. Finance, 39 (2), 155 180. 28- Hassani, M., & Akbari, M. (2015). An Examination the Effect of Investment Inefficiency and Financial Constraints on Earnings Management. The4th International Conference on Modern Research in Management, Economics & Accounting, Berlin, Germany. 29- Hassani, M., & Ghaheri, F. (2015). Can Auditors detect the opportunistic behaviors of managers in earnings reporting? Academic Journal of Research in Business and Accounting, Vol. 3, No. 2, PP: 27 44. 30- Hassani, M., & Najd, Fatemeh. (2014). An Investigation the effect of Agency Costs on Earnings Management. Master Thesis in Accounting, Islamic Azad University-Tehran North Branch (In Persian). 31- Hassani, M., & Pourhamedani, M. (2015). The Effect of Accounting Based Earnings Management on Audit Reporting Type. Master Thesis in Accounting, Islamic Azad University-Tehran North Branch (In Persian).